Bel kayması, omurgadaki kemiklerin birbirinin üstünde öne (Spondilolistezis) veya arkaya (retrolistezis) doğru kayması sonucunda ortaya çıkar. Bel kayması bu rahatsızlık halk arasındaki kullanılan ismidir. Farklı türleri vardır. Doğumdan önce anne karnında omurların arka kısımlarının yetersiz gelişmesi ile ortaya çıkabileceği gibi kız çocuklarında ağırlıklı olmak üzere geri eğilmeleri içeren jimnastik hareketleri esnasında arka arkın kırılması ile oluşabilir. Yaşlılarda ise genellikle disk bozuklukları ile birlikte eklemlerin de gevşemesi ile bel kaymaları görülür. Ameliyatla omurların arka destekleyici yapılarının hasarlanması ile de kaymalar görülebilir. Omurun kayması sonucu sinir sıkışmaları ortaya çıkmışsa, Kalçadan bacağa oradan topuğa kadar uzanan kısımda ağrı şikâyetleri görülebilir. Karıncalanma, hissizlik ya da uyuşukluk gibi sıkıntılar varsa sinirler zarar görmüş olabilir. Uzun süre ayakta kalmak da bel kayması için son derece tetikleyici olabilir.
Bel kayması belirtileri nelerdir?
Öncelikli olarak bu ağrıların şiddeti öne doğru eğilme olunca artış yaşamaktadır. Arkaya doğru eğilirken ise azalmaktadır. Aynı şekilde bu hastalarda yürürken sürekli bel ağrısı görülebilir ve durmak zorunda kalınabilir. Çok uzun süre ayakta durmak veya akşamları bacaklarda oluşan krampları da bel kayması belirtileri arasında olduğunu bilerek gereken tedbirleri almak gerekir.
Bel kayması teşhis
Bel kayması olan hastaların genel olarak şikâyetleri arasında belde ve kalçada oluşan ağrılar söz konusudur. Öncelikli olarak bel kısımlarında bir ağrı hissedildiği zaman evde bilmeden ve yanlış yapılan egzersiz hareketleri omurgalarda ciddi hasarlar oluşturabilir. Bu hareketler yerine bir doktora görünmek gerekir. Bel kayması şüphesi oluştuğu zaman MR çektirerek ya da hareketli grafi ile teşhisi konulabilir. Farklı şekillerde pozisyonlarda çekilen röntgen sayesinde omurda kayma olup olmadığı ya da ne kadar kaydığı tespit edilebilir.
Bel kayması için cerrahi müdahale ne zaman gereklidir?
Ameliyat süreci kararında omurga üzerinde yer alan kaymanın baskısı ve şiddeti cerrahi müdahale için önem taşır. Yakınılan şikâyetler ve muayene bulgularına göre doktor cerrahi müdahale düşünülebilir. Örnek olarak, yürümede zorluk oluştuğunda, bağırsak kısımlarında işlevsel bozukluklarda ameliyat gerekebilir. Kaymanın giderilmesi ve omurgadaki kaymış kemiğin destek üniteleri ile desteklenmesi için genellikle ameliyat yoluna gidilir. Hastalığın erken fark edilmesi ve ameliyatın doğru zamanda yapılmış olması hastalığın kişiye verebileceği zararların büyük ölçüde azalmasına neden olur. Tedavi için ameliyat olması gereken hastalar, yürüme mesafesi 500 metreden aşağıya düşmüş ve bu mesafeden sonra bacaklarında ağrı olsun ya da olmasın yürümeye devam edemeyen grupları içerir. Ayrıca ayaklarda omurga kaymasına bağlı kalıcı ya da kısmi felç bulunan hastalar da ameliyat ile tedavi edilmelidir. Yapılan ameliyatlar hastanın omurga kemiğinde oluşan kaymanın kapsadığı ve aksattığı kemiklere göre farklı yönelim metotlarını kapsar. Kemikler arasında dar alanda baskı yapan kemikler öncelikli hedeftir. Düzenli kemik yapısının çeşitli bölgelerinde ortaya çıkarak diğer kemiklere baskı yapıp işlevlerini bozan bu kemikleri kaldırmak tedavi için ilk adımdır. Söz konusu kemiklerden arındırılan bölgelerde boşluklar oluştuğu için omurga kemikleri boş alana doğru eğilip bu defa da ters yöne doğru kayma gerçekleştirebilir. Böylesi bir durumun önüne geçmek için kemiklere destek olması ve omurgadaki kaymayı aşamalı olarak düzeltmesi için boşalan kemiklerin arasına titanyum vida rod sistemi uygulanır. Bu sistem ile omurga kemikleri birbirlerine olması gerektiği biçimde tutturulur. Ameliyat sonrası kemiklerin düzelme durumu MR testleri ile düzenli olarak kontrol edilir. Uzman cerrah, omurga kaymasının düzelme grafiğine göre çeşitli ayarlamalar ve ek tedaviler önerebilir.
Bel kayması cerrahi müdahale gerektirmeyecek durumlar
Bel kaymasının teşhisi konulmasının ardından hastalar ameliyat tedavisi yapılmadan önce medikal yani ilaç ile destekçi tedavi uygulanmaktadır. Burada ağrının şiddeti ve oluşan omurga kayması önem arz etmektedir. Doktor hastanın günlük olarak aktivitelerini azaltmasını isteyebilir. Gerektiği takdirde doktor bel korsesi de önerebilmektedir. Bel korsesi ağrının azalmasında, oluşan spazmın giderilmesine kadar yardımcı olmaktadır. Birde bel kısmına yapılan iğneler vardır, bunlara steroid enjeksiyon adı verilmektedir. Kortizon içerirler. Fakat iğneler kesin bir çözüm değildir. Sadece o ağrıları dindirmede azıcık olsa bir faydası dokunmuş olur.
Bel kayması tedavisi
Bel kaymasının tedaviye ilk olarak belde zorlamaya sebep olan, omurga eklemlerinin kırılmasına veya çatlamasına sebep olan durumların ortadan kaldırılmasıyla ve belde zorlamaya yol açan hareketlerin kısıtlamasıyla başlanması gerekir. Bel kayması belirlenen herkesin ameliyata ihtiyacı yoktur. Şikâyetin şiddetli olup olmadığı ve kaymanın ileri seviyelerde olmadığı hastalar için ağrı kesici ilaç fizik tedavi, kilo vererek beldeki yükün azaltması, bel ve karındaki kasları güçlendirmek amacıyla uygulanabilecek tedavilerdendir. Bu tedavilerin sonucu itibariyle bel kaymasına bağlı ağrı ve şikâyetler azalırsa ve kalıcı bir gerileme sağlanırsa ameliyata gerek kalmayacaktır. Bel kaymasının fizik tedavisi için doktor aracılığıyla program hazırlanır ve bu program yardımıyla bel bölgesinde zayıf kalan kasları güçlendirmek adına fayda sağlamaktadır. Tabi bunu yaparken sürekli doktorla iletişim halinde olmak çok faydalıdır.
